Van psychiatrische inrichting tot Marine-Lazarette
Vanaf 5 april is er weer een nieuwe expositie in de Verhalenkamer. “Willibrord in de schaduw van Mars”, een intrigerende tentoonstelling over de gevolgen voor de Willibrordusstichting nadat deze geforceerd werd tot Duits Marine-Lazaret. De tentoonstelling, die tot 18 mei duurt, heeft twee thema’s: het wel en wee van de patiënten, waar dan ook, en de gang van zaken in het Marine-Lazarette.
Tachtig jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). De oorlog is ook aan de Willibrordusstichting niet ongemerkt voorbijgegaan. Het hoofdgebouw van de Stichting was nauwelijks voltooid en ingezegend (1940) of de Duitse inval vond plaats. Nog in hetzelfde jaar begonnen de Duitsers beslag te leggen op gebouwen van de Stichting en halverwege de oorlog was zowat alles geconfisqueerd op het St-Paulus paviljoen (‘psychopaten’ paviljoen) na.
De bezetter maakte van de Willibrordusstichting een Marine-Lazarette ter behandeling van zieke en gewonde Duitse militairen. Dat ging echter niet samen met de aanwezigheid van Nederlandse psychiatrische patiënten. Elke beslaglegging betekende dan ook prompt een grootscheepse evacuatie van patiënten. Aanvankelijk werden die groepsgewijs overgebracht naar voorzieningen in Bakkum maar toen ook daar gebouwen gevorderd werden kwamen vrijwel alle patiënten terecht in Vught (inrichting Voorburg), vergezeld van de nodige broeder-verplegers en artsen. Daar is de laatste oorlogsjaren fors geleden. Ontberingen van allerlei aard teisterden patiënt en verpleger, ondanks dat het zuiden van Nederland al eerder bevrijd was. In de jaarverslagen van de broeders is dit alles minutieus vastgelegd. Van deze verslagen is, in het kader van deze tentoonstelling, een fraaie herdruk gemaakt.
‘Gasten’ en onderduikers
Het kleine groepje broeders en patiënten dat uiteindelijk in Heiloo was achtergebleven sloeg zich zo goed en zo kwaad als het ging door de oorlogstijd, en kon met enige regelmaat profiteren van de voedselvoorraad van de Duitsers. Er was ook plaats voor ‘gasten’ zoals onderduikers. Tijdens de hongerwinter was de Stichting een rustpunt voor voedselzoekenden op doortocht. Gelukkig konden aan het einde van de oorlog alle patiënten weer terugkeren. Er was maar weinig schade aan gebouwen en interieur. Eind juni 1945 was deze operatie voltooid en was iedereen weer ‘thuis’.
Ook in te zien
Een aantal romans met als onderwerp oorlogstrauma als gevolg van de Tweede Wereldoorlog.
Op woensdag 30 april is er in de Verhalenkamer een speciale bijeenkomst van Te gekke boeken en schrijvers met de titel: Willibrordus in de schaduw van Mars, aanvang 19.30 uur. De samenstellers van de expositie zullen vertellen over hoe de informatie werd verkregen en veteraan de heer Jan Kraakman zal vertellen over zijn uitzending, de gevolgen voor hem, zijn kameraden en de waarde van vrede.
